କୋକିଳ କଣ୍ଠୀଙ୍କ ଲଢେଇ ଅଗଣିତ କଣ୍ଠଶିଳ୍ପୀ ଓ ଗୀତିକାରଙ୍କ ପାଇଁ ଥିଲା ଛଦ୍ମରେ ବରଦାନ
ମୁମ୍ବାଇ : ଭାରତର କୋକିଳ କଣ୍ଠୀ ଲତା ମଙ୍ଗେସକର ଏହି ଦୁନିଆରୁ ବିଦାୟ ଦେଇଛନ୍ତି। ଆଜି ସକାଳେ ମୁମ୍ବାଇର ବ୍ରିଚ କ୍ୟାଣ୍ଡି ହସ୍ପିଟାଲରେ ସେ ଶେଷ ନିଶ୍ୱାସ ତ୍ୟାଗ କରିଛନ୍ତି | ସ୍ୱର ରାଣୀଙ୍କ ଦେହାନ୍ତ ଭାଙ୍ଗିଦେଇଛି କୋଟି କୋଟି ସଂଗୀତ ପ୍ରେମୀଙ୍କ ହୃଦୟ | ଆଖି ବୁଜିଦେଲେ ସିନା , ସବୁଦିନ ପାଇଁ ତାଙ୍କ ସ୍ୱର ସତେଜ ରହିବ କୋଟିକୋଟି ସଂଗୀତ ପ୍ରେମୀଙ୍କ ହୃଦୟରେ | ଲତା ଦି କେବଳ ତାଙ୍କ ଗୀତ ଏବଂ ସୁମଧୁର ସ୍ୱର ପାଇଁ ଜଣାଶୁଣା ନୁହଁନ୍ତି, ସେ ବଲିଉଡରେ କଣ୍ଠଶିଳ୍ପୀମାନଙ୍କୁ ଗୀତରୁ ରୋଜଗାର କରିବାରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିବା ତାଙ୍କର ଉଦ୍ୟମ ଅବିସ୍ମରଣୀୟ | କଣ୍ଠଶିଳ୍ପୀ/ ଗାୟକମାନେ ଗାଇଥିବା ଗୀତ ଉପରେ ରୟାଲଟି ବିଷୟରେ ଲତା ମଙ୍ଗେସକର ହିଁ ସ୍ୱର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ | ସେ ଏହି ଅଧିକାର ପାଇଁ ଏତେ ଜିଦ୍ ଧରିଥିଲେ ଯେ ସେ ଫିଲ୍ମ ଦୁନିଆର ଅଘୋଷିତ ବାଦଶାହ ସ୍ବର୍ଗତ ରାଜ କପୁର ଏବଂ ମହାନ କଣ୍ଠଶିଳ୍ପୀ ମହମ୍ମଦ ରଫିଙ୍କ ସହ ମୁହାଁମୁହିଁ ହେବାକୁ ପଡିଥିଲା ଲତାଜୀଙ୍କୁ | ଆଉ ଲତାଜୀଙ୍କ ସେ ଲଢେଇ ବଲିଉଡର ଅନେକ କଣ୍ଠଶିଳ୍ପୀ ଓ ଗୀତିକାରମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଥିଲା ଆଦୃଶ୍ୟରେ ବରଦାନ ସଦୃଶ |
ମହମ୍ମଦ ରଫି ଏବଂ ଲତା ମଙ୍ଗେସକରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିଲା ମତପାର୍ଥକ୍ୟ |
ଯୁଗଳ ସଂଗୀତ ବା ଦୁଇଟି ଉପରେ ରୟାଲଟି ଦେୟ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଲତା ମଙ୍ଗେସକର ଏବଂ ମହମ୍ମଦ ରଫିଙ୍କ ମତଭେଦ ହୋଇଥିଲା। ମହମ୍ମଦ ରଫିଙ୍କ ବୋହୂ ୟାସମିନ ଖାଲିଦ ରଫିଙ୍କ 'ମହମ୍ମଦ ରାଫି: ମେରେ ଆବା : ଏକ ସ୍ମୃତି' ପୁସ୍ତକରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି। ଏହି ପୁସ୍ତକରେ ୟାସମିନ ଲେଖିଛନ୍ତି, '୧୯୬୦ ଦଶକ ପୂର୍ବରୁ ଏକ ସମୟ ଥିଲା ଯେତେବେଳେ ଲତା ମଙ୍ଗେଶକର ମହମ୍ମଦ ରାଫିଙ୍କ ସହ ଡୁଏଟ ବା ଯୁଗଳ ଗୀତ ଗାଇବା ବନ୍ଦ କରିଦେଇଥିଲେ। ସେମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଗାନ କରାଯାଇଥିବା ଗୀତଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ରୟାଲଟି ଦେୟ ଉପରେ ଉଭୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ମତଭେଦ ଦେଖାଦେଇଥିଲା | ଲତା ରୟାଲଟି ଦିଆଯିବାର ସପକ୍ଷରେ ଥିଲେ ଏବଂ ପ୍ରଯୋଜକଙ୍କ ପାଖରେ ମାମଲାକୁ ମଜଭୁତିର ସହଉଠାଇଥିଲେ।
ରୟାଲଟି ଇସୁ କଣ ଥିଲା |
ଷାଠିଏ ଦଶକ ବେଳକୁ ବଲିଉଡ ସଂଗୀତ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଲତା ମଙ୍ଗେସକରଙ୍କ ସ୍ଥିତି ବହୁତ ମଜଭୁତ ଯୋଇଯାଇଥିଲା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଂଗୀତକାର ତାଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ଗୀତରେ ନେବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ | ଏହି ସମୟରେ ମ୍ୟୁଜିକ୍ କମ୍ପାନୀଗୁଡିକ ସଂଗୀତଜ୍ଞମାନଙ୍କୁ ରୟାଲଟି ଦେବା ଆରମ୍ଭ କରି ଦେଇଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଗାୟକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ତାହା ହୋଇନଥିଲା | ଫଳସ୍ୱରୂପ, ସଂଗୀତଜ୍ଞମାନେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ହଜାର ହଜାର ଟଙ୍କା ରୟାଲଟି ରୋଜଗାର କରୁଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଗାୟକମାନେ ଗୋଟିଏ ପଇସା ମଧ୍ୟ ପାଇନଥିଲେ | ଏହା ଉପରେ ଲତା ମଙ୍ଗେଶକର ଏକ ଅଭିଯାନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ଯେ ଯଦି ସଂଗୀତଜ୍ଞମାନେ ରୟାଲଟି ପାଇବେ ତେବେ ଗାୟକମାନେ ମଧ୍ୟ ରୟାଲଟି ପାଇବେ | ସେ ଆଶା କରିଥିଲେ ଯେ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ମହମ୍ମଦ ରଫି ତାଙ୍କୁ ସମର୍ଥନ କରିବେ | କିନ୍ତୁ ତାହା ହୋଇ ନଥିଲା।
କଣ କହିଥିଲେ ମହମ୍ମଦ ରଫି
ରାଫି ସାହବ କହିଥିଲେ " ଆମେ କଳାର ପୂଜାରୀ | ଆମେ ଗୀତ ଗାଇଥିଲୁ, ଆମେ ଏହାର ଟଙ୍କା ପାଇଲୁ | ତା’ପରେ ସେହି ଗୀତ ଉପରେ ଆମର କୌଣସି ଅଧିକାର ନାହିଁ | " ଯେତେବେଳେ ରୟାଲଟି ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉପରେ ଗାୟକମାନଙ୍କର ଏକ ବଡ଼ ସଭା ହୋଇଥିଲା | ସେତେବେଳେ ଯୁକ୍ତିତର୍କ ହୋଇଥିଲା | ରଫି ସାହବ କ୍ରୋଧିତ ଭାବରେ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ଯେ ସେ ଆଜିଠାରୁ ଲତାଙ୍କ ସହ ଗୀତ ଗାଇବେ ନାହିଁ | ଲତାଜୀ ବି ଅନୁରୂପ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ |
୩ -୪ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏକାଠି ଗୀତ ଗାଇନଥିଲେ ରଫି ସାହାବ ଓ ଲତା ଜୀ
ଏହା ପରେ, ୧୯୬୩ ରୁ ଲତା ଏବଂ ମହମ୍ମଦ ରଫି ୩ -୪ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏକାଠି ହୋଇନଥିଲେ କି ଏକାଠି କୌଣସି ଗୀତ ଗାଇନଥିଲେ | ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଲତା ମହେନ୍ଦ୍ର କପୁରଙ୍କ ସହ ଗୀତ ଗାଇବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିବାବେଳେ ସୁମନ କଲ୍ୟାଣପୁରୀ ରଫିଙ୍କ ସହ ଗୀତ ଗାଇବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ପରେ, ସଂଗୀତ ସ୍ରଷ୍ଟା ଜୟକିଶାନଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ତଥା ଉଦ୍ୟମ କ୍ରମେ ଦୁଇ ମହାନ କଳାକାରଙ୍କ ଭିତରେ ସୁଲା ହୋଇଥିଲା । ୧୯୬୭ ମସିହାରେ ସଂଗୀତ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଏସଡି ବର୍ମନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ କନ୍ସର୍ଟରେ ଦୁଇ କଳାକାର ପୁଣିଥରେ ମଞ୍ଚରେ ଏକାଠି ଗୀତ ଗାଇଥିଲେ | ଆଉ ତାପରେ ସିନେମାରେ ଗୀତ ବି ଗାଇଥିଲେ | ରୟାଲଟି ଉପରେ ଲତା ଜୀଙ୍କ ଲଢେଇ ହେତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ଉଭୟ ଗାୟକ ଏବଂ ଗୀତିକାର ଲେଖକମାନେ ଗୀତରେ ରୟାଲଟି ପାଇଛନ୍ତି, ଯାହା ଗାୟକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବିପୁଳ ଆୟର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଉତ୍ସ |
ରୟାଲ୍ଟି ପ୍ରସଙ୍ଗ : କେବଳ ରଫିଙ୍କ ସହ ନୁହେଁ, ରାଜ କପୁରଙ୍କ ସହ ବି ହୋଇଥିଲା କଥା ଭିଡ଼ାଭିଡ଼ି
ଲତା ମଙ୍ଗେସକରଙ୍କୁ ରୟାଲଟି ଉପରେ ରାଜ କପୁରଙ୍କ ସହ ବି ମୁହାଁମୁହିଁ ହେବାକୁ ପଡିଥିଲା | ଏକ ସାକ୍ଷାତକାରରେ ଲତା ଜି କହିଥିଲେ " ରୟାଲଟି ଉପରେ ରାଜ କପୁରଙ୍କ ଯୁକ୍ତି ହୋଇଛି। ମୁଁ ତାଙ୍କୁ କହିଲି ଯେ ମୁଁ ରୟାଲଟି ନେଉଛି | ତା’ପରେ ରାଜ କପୁର କହିଲେ ଯେ ଆମେ ରୟାଲଟି ଦେଉନାହୁଁ |" ତା’ପରେ ଲତା ଜୀ କହିଥିଲେ ଯେ "ମୁଁ ରୟାଲଟି ନିଏ" ଓ ରୟାଲଟି ଦେଇଥିବା ଜଣେ ପ୍ରଯୋଜକଙ୍କଙ୍କ ନାମ ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ | ଏହି ବିଷୟରେ ରାଜ କପୁର କହିଥିଲେ " ଆପଣ ତାଙ୍କୁ ରାଜ କପୁରଙ୍କ ସହ ତୁଳନା କରୁଛନ୍ତି, ମୁଁ ରାଜ କପୁର |" ରାଜକପୁରଙ୍କ ଏପରି ମନ୍ତବ୍ୟରେ ଲତା ଜି କହିଥିଲେ, 'ମୁଁ ବ୍ୟବସାୟ କରିବାକୁ ଏଠାକୁ ଆସି ନାହିଁ, ମୁଁ ଗୀତ ଗାଇବାକୁ ଆସିଛି। ମୁଁ ମଧ୍ୟ ଲତା ମଙ୍ଗେସକର |" ରାଜ କପୁର ରୟାଲଟି ଦେବାକୁ ରାଜି ହୋଇନଥିଲେ ଏବଂ ଲତା ଜୀ ଗୀତ ଗାଇବାକୁ ରାଜି ହୋଇନଥିଲେ। ହେଲେ କିଛି ଦିନ ପରେ ରାଜ କପୁରଜୀ ଲତା ଜୀଙ୍କୁ ରୟାଲ୍ଟି ଦେବାପାଇଁ ରାଜି ହେବା ପରେ ଲତାଜୀ ତାଙ୍କ ସିନେମାରେ କଣ୍ଠଦାନ ମଧ୍ୟ କରିଥିଲେ |
ସୌଜନ୍ୟ : ନବଭାରତ ଟାଇମ୍ସ
